DE KIP EN HET EI (1)

Wat was er eerst? De kip of het ei?
.
In een spontane reactie zullen Oosters georiënteerden naar
het ei neigen, Westers georiënteerden naar de kip.
.
Na de spontane reactie komt het verstand. De dualiteit wordt overzien
en er wordt besloten dat de vraag niet te beantwoorden valt.
Daarmee wordt dan echter de kwestie in z'n geheel verworpen.
.
'To be, or not to be, that is the question.'
(W. Shakespeare; Hamlet III, 1603 CE)
.
'(...) : Voordeel mag dan komen van zijn,
  maar van het niet-zijn komt het nut.'
(Lau Tzu; Tau Te Tjing XI, ± 600 BCE)
.
Van deze twee uitspraken, zou die in het eerste citaat gezien kunnen worden
als formulering van de Westerse vraag, de tweede als het Oosters antwoord.
.
Kort samengevat staat hierboven het onderwerp van de dubbele schepping,
zoals deze vanuit verschillende invalshoeken (o.a. diverse scheppingsverhalen
en toelichtingen bij de I Tjing) benaderd is.
.
Het alternatieve antwoord op de openingsvraag luidt: 'De broedende hen',
d.w.z. beiden! 
.
De broedende hen staat symbool voor de ongedeelde natuurlijkheid; het
zonder bewustzijn en zonder twijfel eenvoudigweg de hoogste natuurwet volgen.
In andere gevallen is er sprake van keuze, nl. tussen zijn en niet-zijn.
En waar keuze is, bestaat waarderingsverschil.
.
...............................................om een worm trekkende kuikens
.     Afb.18
.
© Deze afbeelding zal beeldrechtelijk beschermd zijn maar werd hier
opgenomen als 'fair use'
.
Om tot de grondslag van het leven te kunnen komen zullen we die tweeledigheid,
het òf - òf denken van de wereld der dualiteiten en causaliteit, weer tot een
eenheid moeten herleiden.
.
Dit is een levenstaak. Verwacht dus niet de oplossing op Internet te kunnen
vinden. Hier komt slechts het verslag van een zwerver die voorbij bekende
grenzen ging en daar onverwachte samenhang vond.
.
In de natuur zien we zo'n tweedeling bij zon en maan, terwijl hun onderlinge
samenwerking -zoals die zichtbaar is in de diverse schijngestalten van de maan- 
de vanuit de aarde ervaarbare eenheid vormt.
.
............alchemistisch verknoopte drakenAfb.19
.
Tussen zon en maan bestaan er enkele principiële verschillen.
De maan is een satelliet van de aarde, terwijl aarde+maan om de zon bewegen.
Vanuit de aarde bezien levert dit verschil twee banen op waarlangs de
hemellichamen om ons heen bewegen; nl. één baan van de maan en één baan
van de zon+planeten.
Nu ben ik geen begaafd wiskundige, maar ik wil proberen de grote lijn van de
redenering voorstelbaar te maken:
.
- Het hemelgewelf wordt ingedeeld in een cirkelvormige baan van 360 graden,
-zodat er een plaatsbepaling van de hemellichamen (om de aarde) mogelijk
-wordt. (17)
.
- De omlooptijd van de maan om de aarde is ongeveer 27½ dag.
- 27½ dag = één maanmaand = één maancyclus (maanomwenteling).
.
- De omlooptijd van de aarde om de zon (schijnbaar van de zon om de aarde
-door de dierenriem) is ± 365.25 dagen = één zonnecyclus.
.
- Een jaar heeft 12 maanden, maar 13 maanmaanden.
.
maanfasen kaartAfb.20
.
Door niet òf zon òf maan als uitgangspunt van beschouwing te nemen maar
de samenwerking van beiden, zoals voor de hele wereld zichtbaar in de
maanfasen, wordt het verband duidelijk.
Het aantal fasen-cycli bedraagt nl. 12 per jaar.
.
(Ten gevolge van het schijnbare voortschrijden van de zon valt het moment van
volle maan ± 2½ dag later per maancyclus, dus 27½ + 2½ = 30 graden
verplaatsing.)
.
De 12 fasencycli (12 maal volle maan) zijn dus te combineren met de 12
zonneregionen die in het Westen bekend zijn als de dierenriemtekens.
.
Nu zal menig wiskundige of astronoom wel bezwaar maken tegen de zojuist door
mij gehanteerde onnauwkeurigheid, maar de kern is dat 27½* en 30*-eenheden
van maan en zon te combineren zijn door de fasencyclus als uitgangspunt te
nemen. (18)
.
Het rekenen met zulke fasen-cycli was in de oudheid alom
gebruikelijk en is ook nu nog in verschillende culturen gangbaar.
De Islamitische kalender bijvoorbeeld. Hier telt het (maan)jaar zes maanden van
dertig- en zes maanden van negenentwintig dagen.
.
.
Aangezien de dualiteit nu grofweg herleid is tot de onderlinge samenwerking der
tegendelen (=dialectiek), wordt het tijd voor een specifiekere beschouwing.
.
Vanuit de aarde bezien zijn er eigenlijk twee verschillende paden aan de hemel :
de baan van zon t/m saturnus (19) en de baan van de maan.
.
De baan van zon t/m saturnus behoort bij het (bewust) zichtbare, de zintuiglijk
waarneembare vormen, het objectieve, het zijn.
De baan van de maan daarentegen behoort bij het licht in de duisternis,
het innerlijk waarneembare, het subjectieve, het niet-zijn.
.
In tegenstelling tot de zonnebaan, welke vrijwel cirkelvormig is,
blijkt de maanbaan elliptisch te zijn; ei-vormig.
Enigszins overdreven voorgesteld (20),
zien deze twee banen er gezamenlijk als volgt uit:
.
kruisende paden
Afb.21
.
.
Zwarte Maan symbool .
= hierbij het punt waar de maan het verst van de aarde
verwijderd staat; het Perigeum. Ook wel Zwarte Maan genoemd.
.
Priapus symbool .
= het punt waar de maan het dichtst bij de aarde staat;
het Apogeum. Ook wel Priapus genoemd. (21)
.
Zwarte Zon symbool| .
= het punt waar de afstand tussen zon en aarde het grootst is;
het Aphelium. Ook wel Zwarte Zon genoemd.
.
diamant symbool .
= het punt waar de afstand tussen zon en aarde het kleinst is;
het Perihelium. Ook wel Diamant genoemd. (22)
.
.
Bij Zwarte Zon neemt de zon de duistere rol van ster in en zendt primaire
energie naar de aarde. Als 'ster' i.p.v. als 'coördinator van een planetenstelsel'
heeft de hier vanaf stammende energie een autocratisch en ongeordend
karakter.
.
.................................Zwarte Zon Afb.22
.
Bij Diamant is deze energie vrijwel op en wordt het werk beëindigd. De beweging
is dan 'gestold' in z'n uiteindelijke vorm.
De Diamant wordt wel gezien als de Toetssteen der Wijzen; de zaal vol
edelstenen die niet te bewaken valt (vgl. TTT IX). 
Voor de Europese alchemisten was dit het punt van waar het 'goud' uit het 'lood'
gedestilleerd moest gaan worden. In het Verre Oosten wordt de Diamant wel
'het weten der ouden' genoemd en vooral door op Boeddha- en Confucius
georiënteerden hoog geacht.
.
..................................alchemistisch verteren beginstadiumAfb.23
.
Voor de minder conservatieve oosterling is dit echter 'De bloem waaraan niet
vastgehouden zou moeten worden' (in het Westen ook wel 'de roos'). Op deze
wijze wordt er o.a. naar verwezen in TTT XXXVIII.
.
................................alchemistisch verteren gaat geleidelijkAfb.24
.
Soms wordt er naar deze kennis (='Gnosis' in Grieks) zelfs verwezen als 'De
droesem' en de bron van con-fu-sion; verwarring. (23)
.
............................................alchemistisch verteren heeft onthechtingAfb.25
.
Indien de individuele ontwikkeling zodanig geweest is dat degene die aan deze
toets(steen) blootgesteld wordt diens krachten vrijwillig in dienst van het
Waarheids-lievende ingezet heeft, dan kan het ego (Zon/Saturnus) hier
overstegen worden. Wie zichzelf (Zon/Saturnus) hoog acht zal blijven steken in
lege vormelijkheid.
.
gedicht-pagina GoetheAfb.26
(24)
.
............................................alchemistisch onthecht als een babyAfb.27
.
gedicht-pagina TraegerAfb.28
(25)
.
Wie de ijdelheid van alle streven in kan zien, zal hier tot overgave komen. (26)
.
geleerde contempleert de maanAfb.29
.
Na een gepaste rusttijd kan dan vervolgens het werkelijke goud uit het lood
gedestilleerd gaan worden;
de wijsheid die in de ervaringsberg van beproevingen verborgen ligt.
.
haas kruipt in hol onder alchemistische bergAfb.30
.
Het zal nauwelijks verbazing wekken dat bij bovenstaande opgave het
aangeboren temperament een flinke rol speelt. Het moet nl. tot dienstbaarheid
gekomen zijn, terwijl bovendien de conditioneringen van aan de sekse
verbonden gedragingen zowel als de routine van de afgelopen bezigheden
losgelaten moeten worden.
.
Dit zijn geen geringe veranderingen die op korte termijn doorgevoerd kunnen
worden. Het doet denken aan het ontpoppingsproces van de rups tot vlinder en
zodoende aan de tijdsschaal van Saturnus. (27)
.
De Diamant is het punt waar 'De Verlichting' intreedt, hetgeen overigens ook
fysiek merkbaar is (vgl. #30, waarbij sprake is van twee vuren). (28)
.
gedicht-pagina ruckertAfb.31
(29)
.
..............................................alchemistische moeder verschijntAfb.32
.
Aangezien er over 'Verlichting' en 'Steen der Wijzen' nogal wat verwarring
bestaat, zal hier gaandeweg wat extra aandacht aan besteed worden. Alvorens
na deze korte beschrijving van Zwarte Zon en Diamant over te gaan op de
beschrijving van Zwarte Maan en Priapus, wordt er eerst een beschouwing van
de gehele zonnebaan geven.
.
Interessant is met name de aard/opbouw van de dierenriem; de baan om de
aarde waar zon, mercurius, venus, mars, jupiter en saturnus zich langs schijnen
te begeven, omdat deze een gelegenheid biedt de ons omringende tijd/ruimte in
12 sferen te verdelen, tekens genaamd. (30)
.
In het Verre Oosten is het gebruikelijk om het centrum van iets, het hart, als
locatie van diens essentie te beschouwen. In het Westen is dit niet meer het
geval. Nòch het centrum van de zonnebaan, nòch het centrum van de tekens,
nòch het centrum van de zon worden als essentieel beschouwd. Hoe kon dit hier
zo verdrongen raken?
.
Ongetwijfeld hebben er zeer veel factoren een rol gespeeld. Zo was er in het
Westen een hardnekkig misverstand tot populariteit gekomen. Dit
veronderstelde ondanks de reeds lang bekende heliocentrische theorieën als van
de Griek Aristarchus van Samos (ca. 310 -230 BCE) dat de aarde plat was en de
zon hier omheen bewoog. (31)
.
Toen deze dwaling uiteindelijk, na veel beroering, uit de wereld geholpen was,
had de zon extreem veel aandacht gekregen. Allen waren het er zowat over eens
geworden: 'Alles draait om de zon'.
.
De geloofwaardigheid der astrologen en spirituele leiders, die in hun
benaderingen gebruik maken van de schijnbare planeetbewegingen om de
aarde, werd hierdoor flink aangetast. De scheiding tussen astrologen en
astronomen voltrok zich en zoals dat bij scheidingen gaat; die hebben meestal
een min of meer gewelddadig karakter waarbij de verschillen benadrukt worden
i.p.v. de gemeenschappelijkheid. Elkaar over en weer verwijten makend op een
niet al te genuanceerde manier.
.
De astrologen waren in de positie geraakt dat ze zich moesten verdedigen.
Niet alleen tegen de zich afscheidende wetenschap maar ook tegen de 'kerk', die
tot in de middeleeuwen ijverig bezig was geweest de astrologie voor zichzelf te
claimen en voor het volk versluierd te houden, maar zich nu openlijk achter de
nieuwe wetenschap schaarde en de astrologie (althans voor het grote publiek) de
rug toe ging keren. Ja zelfs ging vervolgen.
.
............................................het zwijgen opleggen als beeldAfb.33
.
Vanuit deze positie, in het kruisvuur tussen 'wetenschap' en 'kerk', ontstond een
aandrang om de in diskrediet gebrachte bezigheid te gaan 'bewijzen'. (32)
.
De tot dan toe vooral religieus/symbolische benadering der
astrologie 'verwetenschappelijkte'. De nadruk verschoof daarmee
van het subjectief wezenlijke (de zin van iets) naar het objectief
waarneembare (de functies van iets). We zien ook Europa's begin
met automatisering en de opwaardering van rationaliteit.
.
Was ze eens geschikt als draagster van de hoogste inzichten (d.w.z. in verband
met de zin van het leven), nu verviel de astrologie tot in de diepten der aarde.
Miskend en gemarginaliseerd oefende ze bovendien aantrekkingskracht uit op
mensen die graag in troebel water vissen.
.
De diepere inzichten gingen verloren of kwamen bij geheime genootschappen
terecht. Het streven naar macht of eer(herstel) van de astrologen deed de
aandacht verschuiven naar de 'verschijningsvormen' en 'resultaat'. 
.
Het moment dat iets verscheen werd dus belangrijker. In eerste instantie was
dit nog het verschijnen van een planeet in een teken, later werd dit verder
gedegradeerd naar het verschijnen van planeten aan de horizon.
.
Dit leidde tot diverse zgn. 'huizensystemen'. Vooronderstelling hierbij was, dat er
analoog aan de twaalf dierenriemsectoren ook twaalf aarde-sectoren te
onderscheiden moesten zijn, die uitsluitsel konden geven over het terrein
waarop (of van waaruit) bepaalde krachten werkten.
Het grote probleem hierbij was dan weer waar de grenzen (hoorns of cuspen
genoemd) bij deze indeling geplaatst moesten worden.
.
Meer en meer aandacht voor technische grensbepalingen (in dit geval van de
persoonlijk/plaatselijke horizon), minder en minder voor de centrale waarde.
.
De meeste van deze momenteel onder astrologen populaire huizensystemen zijn
theoretisch zowel als praktisch nogal onbevredigend. (Waarbij ik niet ontken dat
er zo nu en dan spectaculaire conclusies uit afgeleid kunnen worden.)
Voor universele doeleinden zijn deze huizensystemen in ieder geval te beperkt.
Daarvoor is een ordening nodig die zowel met de zeer oude richtlijnen en eerder
genoemde fasen theorie overeen komt (die o.a. in de TTT en I Tjing herkend
kunnen worden), als dat deze verenigbaar moet zijn met de modernste
opvattingen der fysici met betrekking tot velden/veldlijnen die in ieder
elektromagnetisch veld herkend kunnen worden. (Ook de aarde wordt omgeven
door zo'n veld.) Aan het einde van deze introductie kom ik hierop terug. (33)
.
.
Het historische verloop toont niet alleen dat de astrologie haar centrale positie
verloor als hoogste 'weten', maar tevens dat ze hierdoor in een positie kwam die
a.h.w. uitnodigde tot niet-centrale bezigheden.
.
Dit leidde tot de merkwaardige situatie waarbij de Zon in de Westerse astrologie
zo ongeveer 'gepromoveerd' werd tot hoogste leider. Deze vertegenwoordigde
tenslotte zowel 'status' en 'roem' als 'glorie', terwijl de zon bovendien alom
gewaardeerd werd als het centrale en voor iedereen zichtbare fysieke
hart van het zonnestelsel.
.
.......................................de zon gekarakteriseerdAfb.34
.
Nu wordt het hart eigenlijk over de gehele wereld wel als verblijfplaats van het
hoogste in de mens beschouwd, waarbij het symbool staat voor het-leven-
aandrijvende, maar dit betekent dan dat hier zowel de lage hartstochten als de
hogere zielskrachten, de idealen, van uit kunnen gaan.
.
Aandacht voor de inhoud van het hart (de opdracht van de 'generaal' in een
meer Oosterse visie) was in het Westen grotendeels verloren gegaan. (34)
De Zon werd in het Westen voortaan beschouwd als de opdrachtgever zèlf. De
uitvoering van opdrachten werd hier vervolgens bij voorkeur aan de andere
planeten van het zonnestelsel overgelaten. In eerste instantie aan Mercurius,
de uiterst beweeglijke 'bode der goden'; bemiddelaar bij uitstek tussen 'hoog'
en 'laag'. (35)
.
De dierenriemtekens die de 12 stadia van een seizoenencyclus
vertegenwoordigen, werden overeenkomstig de 'promovering' van de Zon
eveneens aan herwaardering onderworpen. Ze worden sindsdien beschouwd als
de 12 onderdelen van de hemel. De kennis van de erin verborgen liggende
inhoud was echter grotendeels verloren gegaan en wat over bleef was de
schijnbare voortgang van hemellichamen door de tekens die nu nog slechts de
periodiciteit van iedere cyclus konden symboliseren; opkomst, bloei, verval en
ondergang. Kortom: noodlot.
.
De gebondenheid van deze beweging, de beperking van de zonne-invloed, wordt
over de gehele wereld (astrologisch) beschouwd als de beperking van het bewust
zichtbare en staat zodoende symbool voor de bewustzijnsgrens. Deze grens, deze
biologische beperking, wordt gevormd door wat we het chronologische
tijdsverloop noemen. De bindende, beperkende werking binnen de zonnesfeer
wordt door de planeet gesymboliseerd die (zichtbaar) het verst van de zon
verwijderd staat. We kennen deze planeet onder namen als 'C(h)ronos', 'Heer
van Karma' of 'Saturnus' (saturnus).
.
Het is deze Saturnus (saturnus) die vanouds de gangbare persoonlijk/empirische
wereldbeschouwing symboliseert. In diverse scheppingsverhalen komen we dit
tegen bij de eerste mensen die in grotten wonen en zich naar het licht op moeten
werken in de loop van vele generaties.
Volgend (bewerkte) voorbeeld hiervan is weliswaar beroemd geworden,
maar slechts door weinigen begrepen:
.
'In zijn (saturnus ), gelijken (saturnus ) we op gevangenen (saturnus ) in een grot (saturnus ),
Starend (saturnus ) naar de kale (saturnus ) rots (saturnus ) wanden (saturnus ) zien we
bewegende schaduwen (saturnus ).
Schaduwen van dingen (saturnus ) die achter (saturnus ) onze (saturnus ) rug (saturnus ),
onzichtbaar voor ons (saturnus ) voorbij (saturnus ) gedragen (saturnus ) worden (saturnus ).
.
Een groot vuur, buiten onze waarneming, werpt er z'n licht op.
We keren ons niet om en de oorzaak van de schaduwen ontgaat ons.
Wat we wél zien, beschouwen we als de echte concrete wereld;
de wereld van de zintuiglijke waarneming.
Indien één van de gevangenen de kracht en moed op zou brengen
zich om te keren en de grot uit te klimmen,
dan zou hij de oorzaken van de schaduwen zien, de essenties zelf.
De grot helemaal verlatend, zou hij -na zijn pijnlijk geprikkelde
ogen uitgewreven te hebben- de lichtbron aanschouwen.
Keerde hij na de geboorte van dit inzicht nog terug naar de grot,
dan zou wel niemand van de aanwezigen zijn fantastische verhalen
geloven.
Een eenling zou hij zijn, zich geroepen voelend zijn medemensen uit
hun afgesloten wereld op weg te geleiden. Zou hij hen vertellen over
het schaduwkarakter van hun wereld, hij zou onbegrepen blijven.
Slechts wie uit de grot klimt, kan [er] inzien.' (36)
.
(Plato, 428-348 BCE, leerling van Socrates,
in diens parabel op de kennisleer 'Politeia').
.
plato's grotAfb.35
.
In de I Tjing kunnen we soortgelijke ideeën aantreffen. Vergelijk bijv. de
hexagrammen... #54,. #29,. #471, .#73,. .en . .#492,. #204,. #206.
Ook de overeenkomst met o.a. hoofdstuk XLII van de Tau Te Tjing is
opmerkelijk.
.
Om nu het beeld van noodlottige kringetjes draaien te kunnen
veranderen in een driedimensionale beweging, d.w.z. met
inhoud (zoals een cilinder), moet er eerst iets ingevoerd worden dat
niet (meer) bekend is; de verticale component van de
dierenriemtekens. (37)
.
.............................de bron van wijsheidAfb.36
.
Chronologische voortgang, het voortschrijden van de (cyclische) tijd,
is als het aftellen van de levensklok. (38
Iedere tik biedt echter de gelegenheid het actuele om te zetten in geestelijke
expansie. Hetzij langs intuïtieve-, intellectuele-, ervaringsmatige-, of emotionele
weg.
Dit proces voltrekt zich via reflectie. De gebeurtenissen zijn grotendeels uiterlijk
en worden via opname, via een spiegel, verinnerlijkt.
Zoals de maan de spiegel is van het zonlicht, zo gebeurt bewustzijnsgroei
gespiegeld aan het beleefde.
De in vergetelheid geraakte fijnere onderverdeling der tekens, in 12
eenheden van 2½ graad die als het ware de verticale dimensie van de vlakken
vormen, heeft dienovereenkomstig een spiegeling in diens structurele opbouw.
(39)
.
Deze fijnere onderverdelingen worden 'tempels' genoemd in de I Tjing. Dit geeft
ook treffend hun spirituele karakter weer. De volledige benaming is eigenlijk
'tempels der voorvaderen', waarmee o.a. aangegeven wordt dat er een
uitdrukkelijk tijdsaspect aan verbonden is. Ze bevatten het verinnerlijkte, de
essentie van het verleden dus, zoals ieder bewustzijn zich gevoed heeft met
hetgeen uit het verleden opgenomen kon worden (vgl. hexagram #16, vertaling
R.Wilhelm).
Het offeren aan de (geesten der) voorouders is in China een hooggeacht en
het wijdverbreide handelwijze waarvan aangenomen kan worden dat ze zowel
voor individu als voor diens omgeving, en daarmee voor de toekomst van alle
betrokkenen, een overwegend gezonde uitwerking heeft. Los van
de vraag of de overledenen nog als bewuste identiteiten bestaan en hier
baat bij hebben. Hun nagedachtenis wordt door deze offerhandelingen nl.
verankert in het bewustzijn van de betrokkenen, en daarmee ook hun deugden.
Vanuit het perspectief van de sterflijken/overledenen valt dit te
beschouwen als een vorm van voortleven na de dood. We zien dit verband
tussen 'offeren aan voorouders' en 'onsterfelijkheid' dan ook in vele culturen
terug.
.
Samenvattend komen we nu uit bij 12 tekens, met ieder 12 tempels = 144
tempels, en twee looprichtingen. Het heden buiten, het verband tussen verleden
en toekomst (het potentieel) binnen.
De chronologische voortgang door de tekens is het ontmoeten van de
uitwerkingen uit het verleden (= de actualiteit), chronologische voortgang door
de tempels is het verinnerlijken en herinneren van bewustzijn. (40)
.
Resteert nog de vraag hoe de tempels en tekens zich tot elkaar verhouden,
hoe de tempels de samenstelling van de tekens vormen.
In het hart van ieder teken bevindt zich het mysterie van de verdubbeling.
Hier bevinden zich twee identieke tempels voorzover ze beiden het karakter
hebben van het teken waarin ze zich bevinden. Vergelijkbaar met een
chromosomenpaar. Deze tempels vormen a.h.w. de binnenkant van het
dierenriem-teken en het raakvlak met de maan-(fasen)-banen.
.
Daarmee ben ik dan met enkele grote sprongen bij de maan-baan
karakteristieken aangekomen die extra aandacht vragen.
Aangezien we nu niet meer zozeer naar kwantiteit (horizontale tekens) alswel
naar kwaliteit gaan kijken (verticale tempels), verdient de ellips-vormigheid
van de maanbaan, de ei-vormigheid, nadere beschouwing.
Terug naar het centrum van tekening 1 dus.
.
eivormige maanbaan
.   Afb.37
.
Priapus vormt de kiem, het potentieel, hetgeen ontwikkeld wordt. (41)
.
' Die overvloed van deugd bevat, ontvangt dwalend als een
  kinderlijke.
  Wespen, spinnen, schorpioenen, slangen schaden het niet.
  Schreeuwerige vogels en roofdieren grijpen het niet.
.
  Diens beenderen week, diens spieren zwak, maar de greep stevig.
  Onwetend van de gemeenschap der seksen,
  maar met opgericht orgaan
  door de volkomenheid van diens essentie.
.
  De ganse dag schreiend maar niet hees,
  door de volkomenheid der harmonie.
  Wie iedere dag harmonie kent weet,
  dat dagelijkse harmonie verlicht. (...)'
(TTT LV)
.
In de latere Westerse alchemie komen we hiervoor ook het symbool van de
foetus tegen (die in de baarmoeder verblijvend niet door neus of mond ademt)
of dat van de (eventueel onder een schild verborgen) Pad (die gevoed wordt
door moedermelk of druiven) en in sprookjes opduikt als de Verborgen Prins.
Als vogel zien we hierbij de pauw afgebeeld.
.
...........................................kikker prinsAfb.38
.
Zwarte Maan vormt het hoogst verbeeldbare.
.
'Het wezen van het dal sterft niet;
 men noemt die de duistere moeder.
 De poort van de duistere moeder;
 wordt wortel van hemel en aarde genoemd.
 Ragfijn en eindeloos, schijnbaar substantieel;
 kent wie daarop steunt geen inspanning.'
(TTT VI)
.
Samen met Zwarte Maan verbeeldt Priapus 'Getrouwheid in het centrum' (#61)
en vormt het hexagram 'Innerlijke Waarheid'. De broedende hen die
onverstoorbaar voor uiterlijke invloeden de hoogste natuurwetten volgt.
.
'(...)
  Beauty is truth, truth beauty -that is all ye know on earth,
  and all ye need to know.'
J.Keats (1795-1821 CE)
in 'Ode on a Grecian Urn'
.
Dit kan de eerste schepping genoemd worden; de voor-wereldlijke schepping.
(42)
.
Enige andere symbolen die hierbij wel gebruikt worden:
Het witte paard dat de grenzen van tijd en ruimte kan overschrijden, de
onbevlekte ontvangenis, eenvoud als kenmerk van het ware, de eenhoorn, de
kraan(vogel) en haar jong, de reiger, de visser, de parel, de dauw, de menhir (der
Galliërs), de nachtegaal, de merel+jong, Sophia, de pelikaan, de zwaan, de veer.
(43)
.
.............................................PegasusAfb.39
.
Opmerkelijk is bovendien dat 'De Hen' bij onze voorouders de Kelten aanduiding
was voor 'De Godheid' terwijl 'De Grote Kraanvogel' hier synoniem was voor
'De Wijze van het Woud' (waarover later meer). (44)
.
Ook bij de Zwitser Paracelsus (1493-1541 CE) klinkt dit idee nog door:
.
'Zoals het vuur door een oven heen straalt,
 zo stralen ook de sterren,  met al wat haar eigen is,  door de mens;
 zij doortrekken hem,  gelijk de regen de aarde doortrekt,
 welke door die regen vruchten voortbrengt.
 Merk nu op,  dat de sterren de aarde
 AAN ALLE KANTEN OMGEVEN, GELIJK EEN SCHAAL HET EI;
 door de schaal heen komt de straling doordringend
 tot in het midden der wereld.'
.
..................................................PhanesAfb.40
.
Het onderscheiden van symbolen voor Zwarte Maan en Priapus is eigenlijk
misleidend. Ze vertegenwoordigen dat wat niet genoemd kan worden.
Het potentieel, het onzienlijke. Zelfs het spreken in de meervoudsvorm is slechts
in verband met de abstracte punten van de maan-baan mogelijk.
.
'Tau dat gezegd kan worden, is niet het durende Tau.
  De naam die genoemd kan worden, is niet de durende naam.
  Onnoembaar, is het oorsprong der myriade creaties.
  Noembaar, moeder der myriade schepselen.
  (...).'
. (TTT I)
(45)
.
Plaatsing van dit beeld in de tweede schepping, in die der uiterlijke lichten,
der bekoorlijkheden en wereldse waarden, der seksualiteit en veelheid, levert
ook het volgende symbool op:
.
gele ring met rode naald
.   Afb.41
.
In de Chinese cultuur wordt hiernaar verwezen als de ring met de naald
(waarbij dan meestal de wereldse waarden spottend voorgesteld worden als een
lege ring). Ook de Hindoes kennen dit symbool, als Lingam en Yoni, maar dit
voert ons op het terrein der chakra's die hier nog niet aan de orde zijn. (46)
.
Nog iets verder geabstraheerd wordt dit symbool een kruis (+) of cirkel met stip
(zon); respectievelijk zijaanzicht en boven-/onderaanzicht.
.
De horizontale balk van het kruis representeert daarbij de (uiterlijke) zonneweg,
terwijl de verticale balk de innerlijke weg symboliseert. (47)
De cirkel met stip is symbolisch identiek aan de Egyptische hiëroglief en het
astrologie-symbool voor de zon.
.
Enige extra aandacht hieraan bestedend kunnen we uit diepe bronnen putten.
.
Bij Zaratushtra (lett.: 'de gouden schijf') lezen we :
.
' Want, Wijze-Heer, Gij zijt het, uit wie de Heilige Geest is
  voortgekomen.
  De Heilige Geest is Uw innerlijk aspect,
  zoals de wereld Uw uiterlijk aspect is:
  Dezelfde wereld, die Gij hebt getooid met bloeiende landouwen. 
  (48)
  De wijze weet, dat uw uiterlijk en uw innerlijk aspect in een 
  onafscheidelijke eenheid zijn verbonden.'
(Yasna 47[3])
.
Waarna hij deze twee-eenheid vervolgens nader beschouwt:
.
' Het goede onderscheidt zich van het slechte slechts hierdoor,
  dat het in overeenstemming is met de wil des Vaders.
  Het is de Heilige Geest, die aan deze wil reliëf geeft.
  De Heilige Geest staat los van wereldse waardebepalingen zoals
  armoede, rijkdom of aardse macht.'
' De stem van de Heilige Geest is nooit mis te verstaan.
  Tegen het slechte spreekt Hij een ondubbelzinnig: Neen!'
' De Heilige Geest is als een laaiend vuur,
  waarin eens de ganse werkelijkheid tot waarheid zal worden
  gelouterd.
  Dan zal de scheiding tussen goed en kwaad definitief zijn:
  Het kwaad zal verteerd worden, het goede opwaarts geheven.
  Nog is het niet te laat om aan deze waarschuwing gehoor te geven.
  Wendt Uw oren dus niet af.'
(Yasna 47[4], 47[5], 47[6])
.
Bij de Brahmanen (lett.: 'Scheppers') vinden we de stip in het zonnesymbool
o.a. als volgt omschreven:
.
' Gij draagt in uzelf een heerlijke vriend, die gij niet kent,
  want God is in het innerlijk van ieder mens,
  maar slechts weinigen vermogen hem te vinden. (...).'
.
en:
.
' Dit, mijn atman in het binnenste van mijn hart,
  kleiner dan een rijstekorrel of een gerstekorrel of een
  mosterdzaadje
  of een gierstekorrel of de kern van een gierstekorrel,
  is groter dan de aarde, groter dan het luchtruim,
  groter dan de hemel, groter dan alle werelden.'
(Tsjândogya Oepanisjad)
.
Bij Lau Tzu vinden we een ander aspect van deze stip toegelicht:
.
' Zwaar is de wortel van licht.
  Rust is onrust's meerdere.
  Zo verheft een bovenpersoonlijke zich dagelijks op diens baan,
  zonder van de grote lastwagen te wijken.
  (...)'
( TTT XXVI )
.
waarna hij vervolgt met:
.
' Alhoewel een ommuurde rustplaats bezittend,
  blijft deze er onbewogen en rustig boven.
  Hoe zouden de tienduizend rijtuigen des konings,
  luchthartig kunnen zwerven onder de hemel?
  In luchthartigheid verliest hij zijn grondslag,
  in onrust brengt hij zijn meerdere voort.'
.
............................................eenhoornAfb.42
.
Of we nu de cirkel met stip als zonnesymbool opvatten, of als abstractie van
de dierenriem met de aarde/maan als centrum of als kosmos met centrum,
is slechts een kwestie van schaalgrootte. Voor het bevattingsvermogen is
de zon wellicht nog de best hanteerbare symboliekdrager, de beste
plaatsvervanger.
.
Ook bij Jezus Christus treffen we dit beeld aan:
.
' Ons leven is niets anders dan een weg naar de volmaaktheid,
  die uit de betrekking tot God en de naaste vorm heeft aangenomen.
  Stelt men zich God voor als het middelpunt van een cirkel,
  dan leidt onze weg naar God via de straal van deze cirkel
  en naarmate alle zoekenden het middelpunt naderen,
  dus dichter bij God komen,
  komen zij op dezelfde wijze ook dichter bij elkaar
  en naarmate zij dichter bij elkaar komen,
  komen zij ook weer nader tot God, het een hangt van het andere af.
  De liefde tot God is een voorwaarde voor de liefde tot de mensen
  en omgekeerd.'
.
De zon, hoewel slechts zwerver langs de kant van de weg (nl. op de zonnebaan),
draagt dus het potentieel in zich van het principiële (verticale) van de maanbaan,
hetgeen echter uitsluitend tot z'n recht kan komen als de energie naar
binnen/boven gericht wordt; a.h.w. opgedragen wordt aan het ideële.
.
Indien de energie daarentegen in ijdel enthousiasme naar buiten wordt
gepresenteerd gaat de innerlijke waar(dig)heid verloren en krijgen we
dienovereenkomstig geen hartelijkheid en respect maar verachting en
beledigende behandelingen te zien (saturnus).
Dit zal zich weliswaar niet snel openlijk tonen, maar eerder de vorm aannemen
van 'lippendienst' en 'vormelijkheid', waarbij de zich koning wanende dan in
wezen gezien wordt als dierlijk, of beter gezegd als object dat gebruikt, verkocht
en weerweggeworpen kan worden.
.
.................................fossiele wagenAfb.43
.
Zodra de (geleende) zonneënergie dan op begint te geraken kan de schijn niet
meer opgehouden worden en blijft de innerlijke leegte over (zoals de lege cocon
van een rups wiens transformatie niet gelukt is).
Bij gebrek aan innerlijke waar(dig)heid valt de waarde van anderen vervolgens
niet meer waar te nemen, hetgeen uiteindelijk resulteert in diepe eenzaamheid
en tiranniek gedrag.
.
Hoe dit te vermijden?
.
'(...)
 De klinker regeert door
 het hart te ledigen,
 de buik te voeden,
 de wil te verzwakken,
 het beendergestel te versterken.
 Hij brengt duurzaam teweeg,
 dat het volk zonder weten is en geen begeerten heeft.
 Hij stelt zeker dat de weters niet durven handelen,
 opdat er zonder opzettelijkheid niets is, dat ongeregeld ware.'
(TTT III)
.
Het hart is nu symbool voor de naar buiten gerichtheid der hartstochten, de buik
is symbool voor de verzamelplaats van innerlijke waarden. De wil is hier symbool
voor het (horizontale) vooruitgangsdenken, het beenderstelsel staat symbool
voor de ruggengraat, het (verticale) karakter. Dat het volk zonder weten en
begeren is en de weters niet durven handelen verwijst naar de Zwarte Zon
(in Kreeft)/ Diamant (in Steenbok)-as van de zonnebaan, die de lagere,
versplinterende kennis symboliseert in tegenstelling tot de weg der klinker; de
integrerende wijsheid. (49)
.
..................................zeven wijzen in het bamboebosjeAfb.44
.
Waar de Zwarte Zon/Diamant-as vrijwel statisch is en het wetend handelen
symboliseert dat op z'n hoogtepunt de vernietiging in zich draagt (zoals iedere
wereldse ontwikkeling die tot z'n uiterste gevoerd is),
daar toont de bewegende as van Zwarte Maan/Priapus het terrein van de
wijsheidsontwikkeling, de geestelijke expansie die geen grenzen kent en welke
zich niet voordoet als uiterlijke plichtsbetrachting, geregeld door beloning en
straf, maar als innerlijke drang-uit-liefde die in zichzelf de bevrediging draagt
voor haar doen en laten.
.
We herkennen de twee assen ook als kennis(levens)boom en
wijsheids(levens)boom, waarbij echter aangetekend moet worden dat deze
begrippen door elkaar heen gebruikt worden in verschillende culturen.
(De Joodse traditie hanteert deze symboliek bijv. vaak precies omgekeerd t.o.v.
de hier gehanteerde benaming, overeenkomstig het daar gangbare idee van de
verbannen Sjechina.)
.
Ter illustratie van de universaliteit van (deze) boomsymboliek nu een citaat van
de Soefi-dichter Rumi, die deze twee assen beschrijft in 'De valstrik voor de
reiziger' :
.
.................................alchemistische grondslagAfb.45
.
' De koning van de liefde
  zendt zijn koninklijk vaandel naar de stad van het hart.
  Dit wordt opgesteld op de kruising waar hart, geest, lichaam en ziel
  tezamen komen.
  Hij neemt de koninklijke slotvoogd van het verlangen gevangen
  en bindt het eigenzinnige zelf vast met touwen van het zoeken
  en brengt het naar de plaats van de executie van het hart.
  Daar bij de voet van het vaandel van de liefde
  wordt het hoofd van het verlangen afgehakt met het zwaard van
  zekr en opgehangen aan de boom van de devotie.'  (50)
.
Bij Lau Tzu kunnen we hierop a.h.w. het vervolg lezen: 
.
blader pijltjes
wijsbegeerte kip en ei 2