Dit verinnerlijken en herinneren tezamen zou omschreven kunnen worden als
her-inner-lijken; een gangbare vertaling van het begrip 'Zekr' der soefi's.
 
'Wees nooit zonder gedachtenis van Hem,
 want zijn gedachtenis geeft kracht en vleugels aan de vogel van de
  geest.
 Als dat doel van u volledig wordt bereikt, is dat 'Licht op Licht'.
 Maar op z'n minst zal door Gods gedachtenis te oefenen
 uw innerlijk wezen beetje bij beetje worden verlicht 
 en zult u enige onthechting van de wereld bereiken.'
  (Jalal al-Din Rumi, Fih ma fih)
 
De Tibetanen gebruiken het begrip 'neigingen' voor deze opgeslagen inzichten,
een term die we ook in de I Tjing tegen kunnen komen (bijv. bij #252).
Een natuurwetenschappelijk voorbeeld kan dit idee wellicht nog wat toelichten:
Als we naar de sterrenhemel kijken, kunnen we daar het licht van sterren zien die
al duizenden jaren uitgedoofd zijn. We zien dus nooit wat is, maar steeds wat was.
Zodoende nemen we altijd onze toevlucht tot gebrekkige informatie aan de hand
waarvan we een denkbeeld van de werkelijkheid (re)construeren dat een min of
meer hoge waarschijnlijkheid heeft. Dit is niet zo waardevrij als het lijkt:
 
'Een ieder weet dat dit bestaan een val is.
 Maar zekr die geboren wordt vanuit de wil
 plaveit de weg naar de hel'
  (Jalal al-Din Rumi)
 
de valstrikAfb.404
 
hadesAfb.405
 
hartzeerAfb.406
 
In psychologische termen zou dat neerkomen op: onjuiste perceptie, voortkomend
uit actieve vooroordelen/wensdenken (= het té persoonlijke), geeft onjuiste
herinneringen voor degenen die met deze gebreken behept zijn en veroorzaakt leed.
 
(De zeven persoonlijke drijfveren in het rijk van Pluto [de tiende drijfveer] zien we
als de 10 zwaarden/nagels die hartzeer, een bloedend hart, teweegbrengen bij de
vurig aan het goede gehechte die dit weliswaar overziet maar niet kan verhinderen.)
 
goyaAfb.407
 
dwalingAfb.408
 
mayaAfb.409
 
De onjuiste herinnering gaat een eigen, onzekerheid en teleurstelling bewerkend
leven leiden dat (van de ene genieting naar de andere razend) zichzelf in
verdoofde wanhoop verteert.
Het verlies van oriëntatie, gepaard aan pijnlijke en teleurstellende levenservaring,
leidt op zijn beurt weer tot het voort brengen van beschadiging/onwaarheid.
In de I Tjing treffen we dit idee/gevaar o.a. bij #29 aan.
 
 
 
 

Vorige pagina